پنجم دی ماه هزار و سیصد و هشتاد و دو، یکی از تلخ ترین روزهایی است که تاریخ این ملک به خود دیده است. روزی که زلزله ی فاجعه بار بم، بسیاری از عزیزانمان را از ما گرفت. یکی از آن عزیزان، هنرمند نام آشنای موسیقی سنتی ایرانی، ایرج بسطامی بود.
آن انسان فرهیخته، جز هنرمند بودن، هنرمند پرور نیز بود. درست از نقطه ای که مراحل دشوار آموزش را با جدّیت، پشتکار و وسواسِ کامل، پشت سر گذاشت و به عنوان هنرمندی صاحب سبک در موسیقی ایرانی مطرح شد، تربیت شاگردان و انتقال آموخته هایش را جزو مهمترین رسالت های خویش قرار داد.
هنرمندی برج عاج نشین نبود و همیشه در میان مردم بود. بارها و بارها پیش آمده بود که به درخواست پیرزنی، پیرمردی یا حتی کودکی در کوی و برزن روی خاک نشسته بود و برایشان آواز خوانده بود. دلش می تپید برای جوانان مستعدی که در مناطق محروم ایران از هر نوع امکانات آموزشی محروم بودند. آنها را پیدا می کرد و با وسواس تمام کمر همت به آموزششان می بست. بساط آرامش و عافیت در پایتخت را فروخته بود به بهای کوچ به یکی از محروم ترین گوشه های کویر. دلش برای این خاک می تپید و برای اعتلای فرهنگش بی هیچ چشمداشتی زحمت می کشید.
در سالهای نخست پس از زلزله، چندین مراسم بزرگداشت در سالگشت این فاجعه ی عظیم برگزار کردیم. داغ ایرج همیشه برایمان تازه بود و این بزرگداشت ها نشان از سوگواری همیشگی ما داشت. کمی که گذشت شعر سعدی را به خودمان یاد آور شدیم که «سعدیا! مرد نکونام نمیرد هرگز .... مرده آن است که نامش به نکویی نبرند». گفتیم تا صدای ایرج در یاد و خاطر مردم ایران است، نام او از خاطر نخواهد رفت. پس به راه او فکر کردیم. از همان زمان مقدمات تأسیس «بنیاد فرهنگی ـ هنری ایرج بسطامی» را برنامه ریزی کردیم و قدم در راه گذاشتیم.
آغاز راه بسیار دشوار بود. داغ بزرگی بر دلمان نشسته بود و مسئولیتی بزرگ تر بر دوشمان. اما باید قدم در راه می گذاشتیم. از همان سالِ نخست با تمام آنچه در توان داشتیم به پیش آمدیم. برنامه ها برگزار کردیم و برنامه ریزی ها کردیم. پس از گذشت چند سال، و برپایی چند مراسم اما، دانستیم گام برداشتن در راهی که ایرج آغاز کرده بود، توانی بیش از ظرفیت نزدیکانش می خواهد. تجربه ای گران سنگ تر می خواهد و سایه ای از بزرگان که چراغ راه باشند و انرژی بخش. ساختاری مدوّن می خواهد و تشکیلاتی منسجم. و سپس انسان هایی می خواهد که ایرج را و راهش را دوست داشته باشند و همچون خودِ او توانشان را در طبق اخلاص بگذارند برای ساختن ایرانی شایسته ی شکوه اش و ایرانیانی شایسته ی ایران.
مسیر دشوار بود اما به عشق ایرج و هنر و مرامش پیموده شد. با رفت آمدهایی بسیار و تلاشی پیگیر، بنیادی تأسیس شد با نام «بنیاد فرهنگی هنری زنده یاد ایرج بسطامی» و اساسنامه و مرام نامه ای نگاشته شد تا بر اساس آن قدم هایمان استوارتر و هدفمندتر باشد. دو عزیز گرامی، آقایان مهدی مداینی و دکتر احمد آهنگران، دوتن دیگر از هیئت مؤسس بنیاد بودند که در این راه زحمت های بسیار کشیدند.
حالا از تأسیس این بنیاد نوپای، چند سالی، بیش نمی گذرد. توان و انرژی مان به لطف حضور دوستداران فرهنگ و هنر ایران مضاعف شده و انگیزه مان بسیار بیشتر. می دانیم در ابتدای راه ایستاده ایم اما قدم های زیربنایی خوبی برداشته و فعالیت های در خوری انجام و برنامه ریزی شده است.
چشم مان به فرداست و سرشار از نور امیدیم که فردای این بنیاد، روشن و سازنده است، با حضور عزیزان و همراهانی چون شما.چرا که با یاری زیبای زیبا دوست، بر آنیم تا گام های محکم، رفیع و مستمری در زمینه گسترش مرزهای فرهنگ و هنر ایران زمین برداریم.
هیئت مؤسس موسسه فرهنگی هنری زنده یاد ایرج بسطامی:
1ـ دکتر احمد آهنگران (رئیس هیأت مدیره)
2ـ فاطمه بسطامی (مدیر عامل)
3ـ محمد علی بسطامی (عضو هیأت مدیره)
4ـ مهدی مداینی (عضو هیأت مدیره)
هیئت امناء موسسه فرهنگی هنری زنده یاد ایرج بسطامی:
فعالیت در حوزه فرهنگ و هنر، به خصوص موسیقی به دلیل ظرافت های خاصی که دارد، نیازمند اشرافی علمی ـ تجربی بسیار بالایی است. از این رو معتقدیم برای درست رفتن در این راه پر فراز و نشیب، همواره باید از داشته های علمی ـ تجربی اساتید آن حوزه ی خاص بهره برد. بنیاد فرهنگی هنری زنده یاد ایرج بسطامی با عنایت به این موضوع، از ابتدای تأسیس، تلاش نموده تا همواره با مشورت بزرگان فرهنگ و هنر ایران زمین، اهداف و برنامه های خویش را به انجام برساند. در همین راستا با توجه مثبت و همدلی و همیاری بزرگان و فرهیختگان این سرزمین هنردوست و هنرمند پرور، هم اینک بنیاد بسطامی، سایه ی بزرگانی فرهیخته را بر سر دارد و خدمتگذارانش همواره در پیشبرد اهداف بنیاد، آسوده خاطرند که در راهی درست قدم بر می دارند. در ادامه نام و تصویر این بزرگان ذکر گردیده:
اهداف موسسه فرهنگی هنری ایرج بسطامی:
1ـ اعتلای فرهنگ و هنر اصیل ایرانی با تکیه بر داشته های فرهنگی این مرز و بوم که از پیشینیان به ارث رسیده و تلاش در مسیر بسط و گسترش مرز های آن با حمایت فرهیختگان، هنرمندان، اندیشمندان و صاحب نظران معاصر و انتقال هر چه بهتر آن به نسل های بعد
2ـ تلاش در مسیر حذف تبعیض های قومیتی، اقلیمی، نژادی و ... در مسیر فراگیری هنر ایران زمین، فراهم آوری و توسعه امکانات آموزشی، هموار نمودن مسیر فراگیری ورای پایتخت (علی الخصوص شهرهای محروم) و تلاش سازنده در راه کشف استعدادهای مغفول و محروم مانده.
3ـ تکریم و تمجید از هنرمندان بزرگ ایران، تلاش سازنده در جهت شناساندن این گوهرهای گرانبها به نسل جوان و حفظ و نشر آثار ایشان.
4ـ نکوداشت یاد و خاطره زنده یاد استاد ایرج بسطامی، نشر آثار، آشنا سازی نسل جوان با هنر و اندیشه ایشان و تلاش برای حفظ و نشر دستاوردهای هنری این هنرمند فقید در زمینه ی سبک منحصر به فرد آوازی.
5ـ فراهم آوری زمینه های مناسب جهت شناسایی، معرفی و رشد هنرمندانی که همچون زنده یاد ایرج بسطامی بدون بهره گیری از رانت های مالی و معنوی، و تنها با تکیه بر استعداد و توانمندی های خویش به فراگیری هنر اصیل ایرانی پرداخته اند.
برنامه های موسسه فرهنگی هنری ایرج بسطامی:
1ـ برگزاری همایش، سمینار، برپایی نمایشگاه و جشنواره های فرهنگی هنری
2ـ همکاری جهت گسترش تحقیقات، پژوهشهای فرهنگی، هنری، گرد آوری و تدوین منابع پژوهشی ـ آموزشی مرتبط با فرهنگ و هنر
3ـ مبادلات فرهنگی هنری از طریق ارائه خدمات و کالاهای فرهنگی هنری از قبیل: کتاب، مطبوعات، نوارهای صوتی و تصویری و نرم افزار های رایانه ای
4ـ برگزاری نشست های فرهنگی، ادبی، شعر و شاعران
5ـ انجام فعالیت های انتشاراتی به منظور چاپ و نشر کتاب، مجله، لوح فشرده و نشر الکترونیک مرتبط با فرهنگ و هنر ایران
6ـ راه اندازی مرکز تهیه و تکثیر آثار صوتی و شنیداری
7ـ برگزاری دوره های آموزشی کوتاه مدت، در زمینه های عکاسی، نقاشی، موسیقی، خوشنویسی، کامپیوتر، گرافیک (طراحی)، هنرهای دستی محلی و نگارگری